ریشه مشکلات اقتصادی و مدیریتی کشور فرهنگی است

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، در شرایطی که جامعه با چالش‌های اقتصادی، سیاسی، مدیریتی و فرهنگی دست و پنجه نرم می‌کند، مسیر اصلاح و پیشرفت جامعه بیش از هر زمان دیگری به هماهنگی و هم‌افزایی حوزه و دانشگاه نیاز دارد. هر دو نهاد، با دیدگاه‌ها و تخصص‌های متفاوت، نقش مکملی در شکل‌دهی به فرهنگ، علم و هدایت فکری مردم ایفا می‌کنند؛ اما بدون فهم و اعتماد متقابل، این دو بال هدایتگر نمی‌توانند جامعه را در مسیر صحیح هدایت کنند و توسعه متوازن متوقف خواهد شد.
در این گفت‌وگو حجت‌الاسلام محمدمهدی ماندگاری، استاد حوزه و دانشگاه، از ضرورت عبور از نگاه نمایشی به وحدت حوزه و دانشگاه می‌گوید؛ وحدتی که به باور او، اگر به هم‌فکری، همراهی و تصمیم‌سازی نرسد، نمی‌تواند نقشی در اصلاح و پیشرفت واقعی جامعه ایفا کند.

دو بال هدایتی جامعه؛ حوزه و دانشگاه

حجت‌الاسلام محمدمهدی ماندگاری با اشاره به چرایی طرح مسئله وحدت حوزه و دانشگاه در جمهوری اسلامی می‌گوید: «حوزه و دانشگاه دو بال معرفتی و هدایتی جامعه‌اند و هر جامعه‌ای، به‌ویژه جامعه اسلامی، برای حرکت صحیح خود به هماهنگی این دو بال نیاز دارد.»
او با استناد به بیانات امام خمینی(ره) تأکید می‌کند: «اگر حوزه و دانشگاه با یکدیگر درست کار کنند، جهت‌گیری فکری و رفتاری جامعه و به تبع آن، جهت‌گیری اقتصادی، مدیریتی، سیاسی و اجتماعی کشور در مسیر درست قرار می‌گیرد و جامعه بر ریل صحیح خود می‌نشیند.»
ماندگاری با اشاره به مشکلات موجود کشور تصریح می‌کند: «امروز اگرچه با مسائل اقتصادی، سیاسی و مدیریتی مواجه هستیم، اما ریشه بسیاری از این مشکلات، فرهنگی است؛ فرهنگ اقتصاد ما، فرهنگ مدیریت، فرهنگ سیاسی، اجتماعی، تربیتی، خانوادگی، ازدواج و حتی تفریح ما دچار مسئله است. به بیان دیگر، در همه این حوزه‌ها ابتدا مباحث فکری دچار اشکال است.»
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه می‌دهد: «حوزه و دانشگاه متولی تبیین مباحث فکری‌اند؛ هم از منظر دین و هم از منظر علم، تجربه و عقل. اگر این دو نهاد در کنار یکدیگر و نه در برابر هم عمل کنند و به‌جای نفی یکدیگر، مکمل هم باشند، مسیر اصلاح جامعه هموار می‌شود.»
او تأکید می‌کند: «دین با پیشرفت‌های علمی و تجربی مخالف نیست و از تجربه همه عالم و دانش دانشمندان استفاده می‌کند. در عین حال، دانشگاهیان و دانشمندان نیز باید بدانند که دین بر پایه «یؤمنون بالغیب» پیش می‌رود؛ علم بر اساس دیدنی‌هاست، اما دین هم دیدنی‌ها و هم نادیدنی‌ها را در بر می‌گیرد.»
ماندگاری خاطرنشان می‌کند: «وحدت این دو بال برای جامعه ضروری است؛ ضرورتی برای پیشبرد فهم جامعه، جهت‌دهی به حرکت اجتماعی و تأمین سلامت همه‌جانبه آن.»

بدون هم‌افزایی حوزه و دانشگاه، پیشرفت جامعه متوقف می‌شود

این کارشناس مذهبی در ارزیابی وضعیت امروز وحدت حوزه و دانشگاه می‌گوید: «امام خمینی(ره)، رهبر معظم انقلاب و بزرگانی همچون شهید مطهری، شهید بهشتی، شهید مفتح، علامه مصباح و بسیاری دیگر از بزرگان، تلاش‌های گسترده‌ای برای تحقق این وحدت انجام داده‌اند، اما در مقابل، دشمنان نیز همواره با دسیسه‌های مختلف مانع‌تراشی کرده‌اند.»
او یکی از بزرگ‌ترین موانع تحقق وحدت حوزه و دانشگاه را شکل‌گیری نگاه‌های منفی دوطرفه عنوان می‌کند و می‌گوید:«گاهی برخی حوزویان، دانشگاهیان را کم‌دین، ضعیف‌الدین یا حتی بی‌دین تلقی می‌کنند و در مقابل، بعضی دانشگاهیان نیز حوزویان را بی‌سواد یا متحجر می‌دانند. اگر این دو بال نتوانند در کنار یکدیگر قرار بگیرند، رشد و پیشرفت جامعه از همان سال‌های نخست متوقف خواهد شد.»
ماندگاری خاطرنشان می‌کند: «فهم متقابل، درک متقابل، باور متقابل، همراهی متقابل و هم‌فکری متقابل می‌تواند این مسئله را حل کند و نبود هر یک از این مؤلفه‌ها، خود به مانعی در مسیر تحقق وحدت و فهم مشترک میان حوزه و دانشگاه تبدیل می‌شود.»
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به روند طی‌شده در سال‌های اخیر تصریح می‌کند: «اعتقاد ما بر این است که پیشرفت‌های خوبی در این زمینه صورت گرفته است. جلسات همفکری، تراوش و بارش افکار میان حوزویان و دانشگاهیان شکل گرفته، دروس معارف در دانشگاه‌ها ارائه شده و برخی دروس دانشگاهی نیز به حوزه‌ها راه پیدا کرده است که همه این‌ها اقدامات مثبتی به شمار می‌آید.»
او در عین حال خاطرنشان می‌کند: «با وجود این پیشرفت‌ها، این اقدامات کافی نیست و برای رسیدن به نقطه مطلوب، تلاش‌های بیشتری لازم است. قدم نخست در این مسیر، باور‌سازی نسبت به یکدیگر و شکل‌گیری اعتماد متقابل میان حوزه و دانشگاه است.»

سه گام تا تحقق وحدت؛ از باورسازی تا همراهی

ماندگاری در تبیین سطح تحقق وحدت حوزه و دانشگاه و معیار رسیدن به آن، به سه شاخص اصلی اشاره می‌کند و می‌گوید: «نخستین معیار، باور فکری نسبت به یکدیگر است؛ به این معنا که هر دو نهاد به این باور برسند که ضروری، لازم و مفیدند و باید در کنار هم باشند و هیچ‌کدام دیگری را نفی نکند.»
او در ادامه تأکید می‌کند: «گام دوم، تعاون علی البر و التقوا و شکل‌گیری همفکری و هم‌افزایی میان حوزه و دانشگاه است.»
این استاد حوزه و دانشگاه مرحله سوم تحقق وحدت را همراهی متقابل می‌داند و تصریح می‌کند:« اگر در دانشگاه، اساتید حوزه درباره موضوعی نظر می‌دهند، اساتید دانشگاه نیز باید برای تکمیل آن وارد شوند و بالعکس؛ هرجا استادان دانشگاه دیدگاهی ارائه می‌کنند، اساتید حوزه آن را تکمیل کنند. در این مسیر نباید نفی یکدیگر وجود داشته باشد، بلکه همراهی و تکمیل متقابل اصل اساسی است.»
ماندگاری خاطرنشان می‌کند: «اگر باورسازی، همفکری و همراهی میان حوزه و دانشگاه شکل بگیرد، این وحدت به شکلی زیباتر در جامعه اسلامی ما که مقدمه‌ساز ظهور است، تحقق پیدا خواهد کرد.»

ضرورت ورود حوزه و دانشگاه به اتاق‌های فکر کشور

ماندگاری با تأکید بر ضرورت عبور از نگاه مناسکی به وحدت حوزه و دانشگاه می‌گوید: «به اعتقاد من، نباید به یک روز، یک همایش یا یک نشست اکتفا کرد.»
او تأکید می‌کند: «مسئولان محترم کشور در قوای مقننه، قضائیه و مجریه، برای هر مسئله‌ای که با آن مواجه‌اند و برای هر موضوعی که نیازمند تصمیم‌سازی است، اگر اتاق فکر دارند، باید حتماً از کارشناسان حوزوی و دانشگاهی در آن حوزه بهره بگیرند.»
ماندگاری تصریح می‌کند:« اگر تمام قوای کشور و همه مسئولان، از این دو بال برای تولید فکر و تربیت نیرو استفاده کنند، این اولویت به مرحله تحقق می‌رسد و وحدت حوزه و دانشگاه از یک کار نمایشی و صرفاً برگزاری مناسبت‌ها فراتر می‌رود و به مرحله بهره‌برداری واقعی می‌رسد.»

منبع: حوزه